Nicel araştırmalarda tümdengelim ilkesi hâkimdir. Buna göre araştırma, gözlemlenebilir verilerle sınanabilecek, doğruluğu ya da yanlışlığı kanıtlanabilecek bir hipotez kurmakla başlar. Kurulan hipotezlerde, belirli değişkenler arasında bir ilişki olduğu varsayılır.
Nicel araştırmanın temel veri toplama araçları; anket, kaynak incelemesi, deney, görüşme ve gözlemlerdir. Bu metodlardan biri ya da birkaçı kullanılarak veriler derlenebilir.
Tümdengelimin amacı; hipotezler yoluyla bir kuramın geçerliliğine ilişkin kanıtlar elde etmektir. Tümdengelim mantığında, genel bir kuramdan hareketle belirli hipotezler oluşturularak bunlar test edilir ve böylece genel nitelikteki bir önermeden, akıl yürütme yoluyla özele inilir.
Nitel araştırmaların, literatürde sık sık sözü edilen altı özelliği vardır: (1) doğal ortama duyarlılık, (2) araştırmacının katılımcı rolü, (3) bütüncül yaklaşım, (4) algıların ortaya konması, (5) araştırma deseninde esneklik, (6) tümevarıma dayalı analiz.
Deneysel, betimsel, bağıntısal, nedensel-karşılaştırma ve tarihsel modeller nicel araştırma yöntemi olarak uygulanıyorlar.
Nicel araştırma yönteminde yüzeysel ve sayısal verilere dayanarak sonuçlar çıkartılır. Bu yöntemin sayılara dayanması sebebi ile olayı veya olguyu temsil eden örneklemin, eksiksiz olarak tespitin yapılması ve doğru soruların sorulabilmesi gerekmektedir. Nicel araştırmayı üstün kılan özelliği objektif olmasıdır.
En çok kullanılan bu üç nitel araştırma yöntemleri yanında birebir görüşme, odak grupları, etnografik araştırma, örnek olay araştırması, metin veya medya analizi gibi nitel araştırma yöntemleri de kullanılmaktadır.
Nicel araştırmalarda tümdengelim ilkesi hâkimdir. Buna göre araştırma, gözlemlenebilir verilerle sınanabilecek, doğruluğu ya da yanlışlığı kanıtlanabilecek bir hipotez kurmakla başlar. Kurulan hipotezlerde, belirli değişkenler arasında bir ilişki olduğu varsayılır.