İlk Türk Destanları
Bilinen Türk destanları arasında en eskisi Yaratılış Destanı'dır. Bu destan, Altay Türkleri arasında anlatılagelmiştir. Rus Türkolog Vasili Radlof tarafından saptanıp yazıya geçirilmiştir. İslâmiyet'ten önceki döneme ait en eski destanlar Saka Türkleri'ne aittir.
CENGİZ HAN DESTANI (CENGİZNAME) Orta Asya'da yaşayan Türkler özellikle de Başkurt, Kazak ve Kırgız Türkleri, Cengiz destanını çok severek günümüze kadar yaşatmışlardır.
Destan: Milletlerin yaşadıkları tarihî olayların efsanevî ve mitolojik unsurlarla yoğrularak oluşturduğu millî karakter taşıyan uzun manzum eserlerdir. Destanlardan tarihî kaynak olarak faydalanılabilir. … Kaşgarlı Mahmut eserinde destan türü için “koşuk” “yır” terimlerini kullanmıştır.
Destan dönemi çok eski dönemlerde mitolojilerin ortaya çıktığı dönemdir….Dünyadaki en önemli doğal destanlar:
Dünyanın Başlıca Yapma Destan Örnekleri Fransız edebiyatı: Henriade ( Voltaire ). Portekiz edebiyatı: Os Lusiadas ( Camoens ). İngiliz edebiyatı: Kaybolmuş Cennet (John Milton). İtalyan edebiyatı: İlahi Komedya ( Dante ).
Dokuz Oğuz-On Uygur" Türklerinin iki destanı vardır. Birinci destan Uygurların türeyişi ile ilgilidir ve bu, onların bir kurttan türediklerini anlatır, ikincisi "Göç Destanıdır. Uygurların Ötüken'den Tarım havzasına niçin göç etmek zorunda kaldıklarını anlatır.