Bizzat Kur'an (en-Nahl 16/125). Râgıb el-İsfahânî ise hikmet terimini "ilim ve akılla gerçeği bulma" şeklinde tanımlamaktadır. Hikmet Allah için kullanıldığında "eşyayı bilmek ve onu en sağlam ve kusursuz biçimde yaratmak", insan için kullanıldığında "mevcûdatı bilip hayırlar işlemek" anlamına gelmektedir.
Hikmet tasavvufta genellikle “ilâhî sırların ve gerçeklerin bilgisi, varlıkların var oluş amaçlarının kavranması, sebeplerle bunların sonuçları arasındaki ilişkilerde ilâhî iradenin rolünün keşfedilmesi” anlamında kullanılır.
“Hikmet, bütün olup bitenlerin esasını bilmektir. Felsefe ise böyle bir iddiada değildir. O, hikmete ulaşmak anlamında değil, onu sevme, ona hasret duyma, yönelme anlamında bir bilgidir.” … Buradaki anlamı insan zihninin varlık hakkında doğru ve kesin bilgi edinebileceğini öne süren felsefi anlayıştır.”
Hikmetli kişiler; sağlam bir yargıda bulunabilmekte ve işleri bilgece yorumlayabilmektedirler. Ayrıca hikmetli kabul edilen insanlar, bazı karakteristik özellikleri ile de dikkat çekmektedir. Bu özellikler; yumuşak başlılık, iyi huyluluk ve sakinlik olarak sıralanmaktadır.
Düşünce ve kültür tarihi içinde bilgelik ve bilge anlamına gelen hikmet ve hakîm kelimelerinin çoğu kez felsefe ve filozof kavramlarıyla aynı manaya geldiği kabul edilmekle birlikte bazan hikmet ve hakîm'in hem ilahî/dinî hem de beşerî/aklî bilgiyi birlikte dile getirdiği öne sürülerek bunların felsefe ve filozoftan …
Hikmet, Hoca Ahmet Yesevi'ye ait şiirlere ve bunlara benzeyen halk şiirlerine verilen isimdir. Hikmetlerin bir kısmı hece ölçüsü ve dörtlüklerle, diğer bir kısmıysa aruz ölçüsü ve beyitlerle oluşturulmuştur.
Hikmet kelimesi dilimizde sıklıkla karşımıza çıkan sözcükler arasındadır. Hikmet, Arapça dilinden Türkçe'mize geçmiştir. – Biz bize benzeriz sözü ile millî hikmetlerimizin en doğrusunu söylemişiz.